Rasy bydła mlecznego

Nie tylko HF-em produkcja mleka stoi. Jakie są wiodące rasy bydła mlecznego i dlaczego rasa musi być dopasowana do gospodarstwa? Różne wydajności, różne przystosowania. Genetyka dająca wiele możliwości, które należy mądrze wykorzystać. 

Krowa rasy holsztyńsko-fryzyjskiej

W Polsce od dekad wiodącą rasą bydła mlecznego jest rasa holsztyńska (holsztyńsko-fryzyjska – HF).

Rasa ta wywodzi się od czarno-białego bydła fryzyjskiego, sprowadzanego głównie z Holandii do Ameryki od początku XVII wieku. Hodowla tego bydła na szerszą skalę rozpoczęła się po imporcie większej jego partii w połowie XIX wieku i powstaniu związków zrzeszających hodowców bydła tej rasy. 

Bydło rasy holsztyńsko-fryzyjskiej przystosowane jest do intensywnej hodowli, dużych wydajności a co za tym idzie dużych i bardzo pieczołowicie opracowywanych dawek pokarmowych. Ale czy to jest ta rasa bydła mlecznego, która powinna zajmować najwyższe miejsce na podium? Ilu hodowców, tyle różnych odpowiedzi. Zdecydowanie są inne rasy bydła mlecznego zasługujące na uwagę równie mocno. 

Charakterystyka najpopularniejszych ras bydła mlecznego

Krowy Jersey

Krowy rasy Jersey są pospolicie zwane sarenkami. To krówki o niewielkim kalibrze, które charakteryzują się szlachetną, harmonijną i delikatną budową. Umaszczenie bydła jest jednolite od jasnocielistego do ciemnobrunatnego, często spotykana jest ciemna pręga wzdłuż grzbietu. Krowy mają pojemne, prawidłowo zbudowane wymię. Dorosłe krowy ważą około 350-500 kg przy wysokości w krzyżu 120-130 cm, a buhaje odpowiednio 500-780 kg i 145 cm. Przeciętna wydajność krów kształtuje się na poziomie 6497 kg mleka.

Krowa Polska Czerwona (PC)

Krowy Polskie Czerwone są dostojne i doskonale przystosowane do trudnych warunków bytowania. Rasa odznacza się: odpornością na choroby, długowiecznością, bardzo dobrą płodnością, lekkimi porodami, dużą żywotnością cieląt i łatwością odchowu oraz wysoką wartością biologiczną mleka.

Krowa Brunatna Szwajcarska

Krowa Brunatna Szwajcarska charakteryzuje się brunatnym umaszczeniem w różnych odcieniach. Na grzbiecie mają białą pręgę, a na części brzusznej białe plamy. Cechą charakterystyczną Brown Swiss jest jasna obwódka wokół uszu i oczu, które są koloru ciemnoniebieskiego. Ich kształt ciała zbliżony jest do prostokąta i najczęściej są użytkowane dwukierunkowo. Krowy osiągają wysokość w krzyżu między 136-140 cm natomiast buhaje 146-155 cm. Średnia wydajność krów wynosi ok.  6450 kg mleka. Co ważne, mleko tej rasy wyróżnia się wysoką frekwencją genu kappa-kazeiny.   

Krowa Polska Czerwono-Biała

Krowa Polska Czerwono-Biała to rasa mocna i wytrzymała, cechująca się wysoką odpornością oraz łatwą adaptacją do warunków środowiskowych. Zasięg terytorialny występowania rasy to Podkarpacie, Małopolska, Opolszczyzna i Dolny Śląsk. Wysokość w krzyżu krów dorosłych wynosi 134-138 cm, natomiast buhajów 133-142 cm. Ich średnia wydajność wynosi około 4000-5000 kg mleka, choć przy nieco intensywniejszym żywieniu może przekroczyć bez problemu 6000 kg. 

Krowa Montbeliard

Bydło rasy Montbeliard to konkurencja dla rasy holszyńsko-fryzyjskiej. Pochodzi z górzystego terenu z pogranicza Szwajcarii i Francji. Jest to bydło o kombinowanym, mięsno-mlecznym typie użytkowym. Jest dobrze umięśnione, zachowując przy tym charakter mleczny. W stosunku do bydła HF charakteryzują się większą odpornością na niekorzystne warunki środowiskowe, lepszym wykorzystaniem słabszych pasz, wysoką zdrowotnością wymienia, długowiecznością. Średnia wydajność mleczna to ok.  8101 kg

Mleko i co dalej – rasy bydła mlecznego w hodowlach specjalistycznych 

Nie tylko ilość, ale jakość mleka jest ogromnie ważna. Możliwość przerobu mleka to bardzo istotna cecha w serowarstwie. Mleko o odpowiednim składzie może nadrobić fakt, że jest go mniej, gdyż sery, jakie mogą z niego powstać, mają niesamowity smak i są niejednokrotnie bardzo pożądanym produktem. Nie każda rasa jednak nadaje się do wszystkiego.

Genetyka niektórych ras pozwala krowom na świetne wykorzystanie składników pokarmowych, jakie te krowy czerpią z pastwisk. Duża część populacji krów rasy Montbeliard posiada gen kappa kazeiny BB i AB i to właśnie z mleka tej rasy powstają wykwintne francuskie sery.  Tę cechę również posiadają krowy Brown Swiss a dodatkowo stosunek tłuszczu do białka w mleku sprawia, że jest ono odpowiednie do produkcji serów wysokogatunkowych.  Na uwagę zasługuje także niebagatelny smak mleka krów rasy Jersey. Kremowy charakterystyczny kolor zawdzięcza bogactwu karotenu, witaminy A oraz soli mineralnych. Jednak idąc za przysłowiem „cudze chwalicie swego nie znacie”, nie można pominąć rodzimych ras bydła i walorów ich mleka.

Żywienie bydła mlecznego, a jakość mleka

Na wydajność mleczną krów wpływa wiele czynników, w tym rasa bydła, ale także żywienie. Poszczególne rasy mają różne wymagania pokarmowe, dlatego warto przed zakupem paszy skorzystać z profesjonalnej porady. W ALDO oferujemy doradztwo żywieniowe – skontaktuj się z nami, a nasi eksperci skomponują paszę dopasowaną do indywidualnych potrzeb Twoich zwierząt.