Profilaktyka chorób cieląt – lepiej zapobiegać niż leczyć

Lepiej zapobiegać niż leczyć? Prawda stara jak świat, jednak nie tak oczywista. Profilaktyka chorób cieląt wciąż w wielu przypadkach zaczyna się za późno. Jakie alternatywne podejścia można zastosować, aby usprawnić ten proces?

Profilaktyka okresu cielęcego

Profilaktyka okresu cielęcego to bardzo szeroki zakres tematyczny. To, że powinno się zapobiegać chorobom i przewidywać niebezpieczeństwa wieku cielęcego jest bezsprzeczne. Przemawiają za tym przede wszystkim względy hodowlane i oczywiście ekonomiczne. W dzisiejszych realiach hodowli bydła istnieje wiele możliwości stosowania szeroko pojętej profilaktyki chorób cieląt, i na szczęście coraz więcej hodowców z nich korzysta. Nieodzownym elementem profilaktyki chorób cieląt jest prawidłowe rozpoznanie problemu, czyli odpowiednia diagnostyka oraz dopasowany schemat zabiegów profilaktycznych. Składa się na to szereg postępowań. Począwszy od dobrze przygotowanych kojców/budek dla nowo narodzonych cieląt, przez podawanie dedykowanych preparatów zapobiegającym np. kolonizację przewodu pokarmowego przez patogeny, działających ochronnie na skórę i układ oddechowy, aż po stosowanie szczepionek i/lub autoszczepionek. 

Choroby cieląt – kierunki profilaktyki

Biegunki cieląt

Biegunki u cieląt to nadal bardzo często pojawiający się problem, zwłaszcza w pierwszych dniach życia cieląt. Przyczyny mogą być różne, stąd tak ważne jest prowadzenie profilaktyki przeciwbiegunkowej u cieląt. Podstawową i niezaprzeczalną profilaktyką jest prawidłowe odpojenie cieląt odpowiedniej jakości siarą. Zaburzenia przewodu pokarmowego u cieląt prowadzą do odwodnienia, osłabienia, utraty cennych substancji odżywczych z organizmu, spadku masy ciała i w najgorszym wypadku do śmierci cielęcia. Brak odpowiedniego programu profilaktycznego z pewnością narazi hodowcę na straty ekonomiczne. 

Zapalenia pępka u cieląt

Infekcja pępka u cieląt może prowadzić do ostrego zapalenia wątroby, chorób stawów, chorób układu oddechowego, a nawet śmierci. Do najczęstszych drobnoustrojów powodujących chorobę, należą m.in.  E. coli i  gronkowce. Najczęściej objawy kliniczne zarażenia obejmują powiększenie pępka, towarzyszący temu wzrost temperatury, ból, gorączka. Prostym sposobem na zapobieganie infekcji pępka jest zanurzenie lub spryskanie pępka zaraz po urodzeniu cielęcia. 

Choroby układu oddechowego cieląt

Współdziałanie wielu czynników: stresowych, środowiskowych i zakaźnych sprzyja infekcjom układu oddechowego młodego bydła. Wśród czynników zakaźnych wywołujących zakażenia dróg oddechowych najistotniejsze są: BRSV (wirus syncytialny układu oddechowego bydła), BVDV (wirus wirusowej biegunki bydła), PI -3 (wirus parainfluenzy typu 3), Mycoplasma bovis.   W tym zakresie również ogromną rolę odgrywają działania profilaktyczne a w szczególności dbałość o jakość powietrza w pomieszczeniach inwentarskich. Zbagatelizowanie zagrożeń dla układu oddechowego młodych cieląt w 100% przypadków prowadzi do nieodwracalnych zmian w organizmie, co przekłada się na późniejszy okres i produkcyjność zwierząt. 

Pasożyty u cieląt

Pasożyty u cieląt występują nieco później niż w pierwszych dniach życia, ale również mogą napsuć krwi wielu hodowcom. Bardzo często choroby pasożytnicze wynikają właśnie z zaniedbań i braku konsekwencji w prowadzeniu profilaktyki chorób cieląt. Zarówno inwazje pasożytnicze wewnętrzne jak i zewnętrzne nie powinny się pojawiać w stadach mających dobre praktyki profilaktyczne.

Elementy profilaktyki chorób cieląt

Stworzenie dobrego programu profilaktycznego w kierunku uniknięcia chorób cieląt oraz jego systematyczne stosowanie to istota prowadzenia zdrowego odchowu cieląt. Jakie elementy powinny składać się na profilaktykę chorób cieląt?

Pomieszczenia inwentarskie

Kiedy na świat przychodzi nowy członek stada, należy mu zapewnić jak najlepsze warunki środowiskowe. Prawda jest to znana i już dosyć stara, że należy zadbać o suche, czyste oraz dobrze przewietrzone pomieszczenie dla noworodka. Czy będzie to budka dla cieląt, czy kojec w porodówce działania profilaktyczne polegają na myciu i dezynfekcji, odpowiednim ścieleniu dla utrzymania suchego legowiska oraz osłonięciu od niekorzystnych warunków atmosferycznych. 

Urządzenia do pojenia cieląt

Rozwijający się dopiero układ pokarmowy przeżuwacza jest bardzo podatny na działanie wrogiej mikroflory. Niedopuszczalne są zaniedbania w higienie zarówno urządzeń udojowych jak i, a może przede wszystkim naczyń do pojenia cieląt. Profilaktyka chorób cieląt to dbanie o czystość i higienę karmienia. Każdorazowe dokładne mycie smoczków, wiader, butelek czy sond daje możliwość ochrony przewodu pokarmowego cielęcia przed infekcją. 

Szczepienia cieląt

W dobie dzisiejszej lekooporności oraz wychodzenia w hodowli bydła z antybiotykoterapii wydaje się, że jedynym rozsądnym krokiem w stronę profilaktyki chorób cieląt są szczepienia i autosurowice. Celem tego zabiegu jest minimalizacja strat, jakie mogą wywołać zakażenia zakaźnymi patogenami, na które cielę nie będzie umiało zareagować i zwalczyć chorobę. 

Dokumentacja profilaktyki chorób cieląt

Nie ważne jak ambitnie podejdziemy do planu profilaktyki chorób cieląt w stadzie jeśli nie będzie prowadzona skrupulatna dokumentacja. Zapisy z przeprowadzonych działań i ich rezultaty pozwolą nam skutecznie i szybko weryfikować wdrożony plan, zmieniać go i udoskonalać, ale przede wszystkim eliminować błędy.

Skuteczna profilaktyka chorób cieląt

Profilaktyka chorób cieląt w stadzie to klucz do sukcesu, który spełniać musi pewne warunki. Przede wszystkim działania hodowcy muszą się opierać na racjonalnej analizie i danych ze stada. Nie można pomijać starych sprawdzonych prawd takich jak to, że pierwszym i niezawodnym krokiem dla zdrowego cielęcia jest jego prawidłowe odpojenie dobrej jakości siarą. Człowiek, wdrażając plan profilaktyki chorób cieląt, musi być konsekwentny w działaniach.