Pastwiska – niewykorzystane dobro

Pastwisko to nie wybieg dla krów, okólnik to nie pastwisko. Żadna przestrzeń wokół obory nie zastąpi pastwiska, które jest swego rodzaju SPA dla krów, ale przede wszystkim jest bogactwem witamin i substancji pokarmowych dających krowie możliwość produkcji mleka o najwyższych parametrach jakościowych. Ruń pastwiskowa jest najtańszą paszą dla krów mlecznych. Wypas na pastwisku zapewnia ruch na świeżym powietrzu i  korzystnie wpływa na zdrowie oraz kondycję zwierząt.

Dlaczego pastwiskowanie krów mlecznych to niewykorzystany potencjał?

W latach 90. XX wieku jadąc przez Polskę, można było zobaczyć stada większe i mniejsze wypasane na pięknych zielonych pastwiskach. Zwiększenie produkcji mleka spowodowało zamknięcie dużych stad w nowoczesnych oborach o ściśle kontrolowanych warunkach bytowych i żywieniowych. Jednak mniejsze i średnie stada krów u drobnych hodowców mają nadal szanse na korzystanie z pastwisk, co powinno być bezapelacyjnie praktykowane i kontynuowane. 

Zalety wypasu krów mlecznych na pastwiskach

Wypas pastwiskowy krów mlecznych to nie tylko powrót do tradycji, ale przede wszystkim szereg wymiernych korzyści dla gospodarstwa i zdrowia zwierząt. Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym zaletom tej metody żywienia.

Pastwiskowanie a oszczędność w hodowli bydła

Oszczędność – pastwisko pozwala na pozyskanie dobrej jakościowo paszy dla zwierząt bez dodatkowych nakładów finansowych. Szacuje się, że pastwisko o dobrym składzie runi pastwiskowej zapewnia produkcję około 15, a niekiedy 20 l mleka dziennie od krowy bez dodatku paszy treściwej.

Pastwiska a zdrowie krów – wpływ na odporność i rozród

Zdrowie zwierząt – pastwisko zapewnia odpowiednie parametry dobrostanu. Zwierzęta korzystają z promieni słonecznych, świeżego powietrza i większego ruchu. Dzięki temu możemy ograniczyć wystąpienie wielu chorób, za czym w parze idą koszty leczenia stada. Wypasanie bydła mlecznego w okresie wegetacji roślin pastwiskowych ogranicza częstotliwość występowania chorób układu oddechowego. Pozytywnie wpływa na poprawę parametrów rozrodczych. Dostęp do światła znacznie usprawnia proces syntezy witaminy D3, co dodatkowo wpływa na lepszy metabolizm wapnia, co skutkuje mniejszą zapadalnością na występowanie zalegania poporodowego – jest to ważne dla grupy krów zasuszonych. 

Pastwiska jako wsparcie dla bioróżnorodności i jakości gleby

Bioróżnorodność – wypas grup bydła przyczynia się do zwiększenia bioróżnorodności i pozwala na ograniczenie występowania chwastów oraz zróżnicowaniu składu roślinnego pastwiska. Zwierzęta udeptując glebę, ograniczają intensywność mineralizacji materii organicznej. To również kształtuje skład i jakość produkowanego mleka.

Jak wypas wpływa na skład i wartość odżywczą mleka?

Skład i jakość mleka – dobre pastwisko zawiera duży udział pasz o wysokiej zawartości białka, są to rośliny motylkowate, kończyny czerwone, białe seradela czy lucerna. Dodatkowo jest zapewniony dostęp do pasz włóknistych takich jak trawy. Ważne jest występowanie dużej ilości ziół. Poprawiają ona smakowitość paszy i wpływają pozytywnie na procesy trawienne. Bydło chętnie zjada pokrzywę, krwawnik czy mlecz.

Jak pastwiskowanie krów wpływa na jakość mleka i opłacalność produkcji?

Warunki żywieniowe i środowiskowe mają znaczący wpływ na skład i jakość mleka. W dzisiejszej rzeczywistości premiowania odpowiednich parametrów mleka ma to niebagatelne znaczenie. Hodowcy wypasający swoje bydło mogą mieć zatem ułatwienie w kształtowaniu pożądanego składu mleka poprzez pastwiskowanie krów. 

Postęp hodowlany i tworzenie nowych odmian roślin łąkowo-pastwiskowych, pozwala uzyskać wartościową paszę dla zwierząt o wysokiej wydajności i jakości mleka. Mleko jest źródłem białek, lipidów, witamin i minerałów, a także związków bioaktywnych. Poprzez odpowiednie żywienie możliwa jest modyfikacja składu chemicznego mleka, zawartości witamin, β-karotenu. Można także wpływać na jego przydatność dla przetwórstwa. 

Pastwiskowe mleko w przetwórstwie i marketingu produktów mleczarskich

Pastwiskowe żywienie krów poprawia konkurencyjność produktów mleczarskich na rynku. Walory mleka, pozyskiwanego od krów utrzymywanych pastwiskowo, mogą być wykorzystywane w celach marketingowych, trafiając w określoną niszę rynkową. Dla hodowców posiadających małe i średnie stada bydła mlecznego takie udoskonalanie jakości i składu mleka to perspektywa i szansa na otrzymanie godnej zapłaty za oddane mleko, które jest bardzo atrakcyjne do użytku w przetwórstwie i serowarstwie. 

Zielonka a wartościowe białka i witaminy w mleku

Żywienie pastwiskowe krów mlecznych korzystnie wpływa na wzrost zawartości białka w mleku, w szczególności na zawartość biologicznie czynnych białek takich jak laktoferyna czy lizozym. Mleko pozyskiwane od krów żywionych zielonkami posiada wyższą zawartość kwasów tłuszczowych, a ich stosunek jest bardzo korzystny. To wyróżnia mleko spośród innych produktów żywności funkcjonalnej. Świeża ruń pastwiskowa charakteryzuje się wyższym poziomem witaminy E i prowitaminy A, dlatego też żywienie pastwiskowe korzystnie wpływa na zawartość w mleku witamin D i A, β-karotenu ora witaminy E.

Pastwiskowanie bydła – ekologiczna i ekonomiczna alternatywa dla hodowcy

Pastwiskowanie bydła jest ekonomiczną i przyjazną zwierzętom metodą wykorzystywaną w chowie i hodowli bydła. Trzeba pamiętać, że wypasając zwierzęta, powinno się zapewnić im właściwe warunki dobrostanu oraz bezpieczeństwo. Pastwisko dla bydła wymaga właściwie stworzonej infrastruktury, składu botanicznego oraz higieny pastwiska.

Tekst i zdjęcia: dr inż. Marta Iwaszkiewicz