Jak ekologicznie żywić krowy mleczne?

Ekologicznie, czyli jak? Trudniej? Drożej? Mniej efektywniej? Czy można żywić krowy mleczne ekologicznie? Czy to w ogóle ma sens? Lista pytań jest długa, zastanówmy się zatem, jak ekologicznie żywić krowy mleczne.

Niektórym z nas na dźwięk słowa ekologia, cierpnie skóra. Inni liczą pieniądze, jakie muszą wydać, by zakupić produkt ekologiczny, a jeszcze inni widzą sielankowy obraz szczęśliwych i zdrowych zwierząt w wiejskiej zagrodzie. Kto ma racje i czy można pojęcie ekologicznego żywienia zastosować w hodowli krów? Do wszystkiego trzeba podejść z rozsądkiem. 

Warunki konieczne, by wprowadzić ekologiczne żywienie krów w gospodarstwie

Produkcja ekologiczna to przede wszystkim: bioróżnorodność biologiczna, ochrona zasobów naturalnych, produkcja wartościowej żywności oraz dbałość o dobrostan zwierząt hodowlanych, czyli produkcja polegająca na utrzymaniu równowagi między produkcją a naturalnym środowiskiem. 

Wybór rasy – przy wyborze rasy do systemów ekologicznych istotne są cechy funkcjonalne takie jak: zdolność adaptacji do warunków środowiskowych i żywieniowych, czas użytkowania, wydajność życiową, właściwości zdrowotne krów (np. odporność na mastitis i pasożyty), a także żerność i wykorzystanie paszy oraz płodność i łatwość porodów. Do ras mlecznych utrzymywanych metodami ekologicznymi w Polsce można zaliczyć: czarno-białą, czerwono-białą, simentalską i polską czerwoną, polecane są również rasy Jersey, Montbeliarde.

Pozyskiwanie pasz z certyfikatem – pasze przeznaczone dla bydła żywionego ekologicznie również muszą być ekologiczne. A co to oznacza? Najlepiej, żeby pochodziły z tego samego ekologicznego gospodarstwa. Nie wszyscy jednak mają takie zaplecze. Stąd właśnie muszą posiadać pewność, że zakupione pasze pochodzą właśnie z gospodarstwa (produkowane są) ekologicznego. 

Jak żywić krowy ekologicznie?

Sposób  żywienia bydła mlecznego jest określony w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018/848, które wskazuje na to, iż bydło mleczne w systemach ekologicznych powinno mieć zapewniony dostęp do pastwiska, a system chowu powinien opierać się na maksymalnym wykorzystaniu pastwisk.

a). Pasze objętościowe – pasza zielona, susz paszowy lub kiszonka. Te pasze powinny stanowić minimum 60% suchej masy paszy dziennie podawanej krowom mlecznym żywionym w systemie ekologicznym. 

b) rośliny oleiste – wysokobiałkowe – łubin, groch, bobik. Możliwe jest stosowanie makuchów z roślin oleistych tłoczonych na zimno. Uprawa tych roślin na glebach mniej zasobnych w azot może być także ważnym ogniwem płodozmianu, wywierającym korzystny wpływ na żyzność i kulturę gleby.

c). Rośliny okopowe – spośród roślin korzeniowych (okopowych), uprawianych na gruntach ornych, dobrym źródłem energii mogą być buraki pastewne lub ziemniaki.

d). Pasze treściwe – ziarna zbóż. Najbardziej polecanym zbożem są odmiany jęczmienia browarnego oraz kukurydza, ale również pszenica. Warunkiem podawania innych niż objętościowe pasz jest to, że produkty te pochodzą z certyfikowanej uprawy ekologicznej i nie przekraczają 40 % dziennej dawki w suchej masie.

e). Produkty uboczne – Np. wytłoki buraczane czy otręby zbożowe pochodzące z upraw ekologicznych. 

f). Zakaz stosowania pasz GMO oraz półproduktów pochodzących z nasion roślin oleistych, z których olej pozyskiwano na drodze chemicznej (np. poekstrakcyjną śrutę sojową lub rzepakową) jak również syntetycznych dodatków paszowych.

Jak ekologicznie żywić krowy mleczne? – zbilansowana dawka pokarmowa

Wobec tych wszystkich ograniczeń wyzwaniem okazuje się zbilansowanie dawki pokarmowej. Prawidłowo zbilansowana dawka powinna pokryć zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne krowy, w zależności od jej wydajności, stanu fizjologicznego i parametrów mleka. Powinna być taka, by zapewnić zwierzętom odpowiednią podaż białka, energii, włókna, skrobi oraz makro i mikroelementów. 

Podsumowanie – jak ekologicznie żywić krowy mleczne?

Podsumowując, w ekologicznym chowie bydła mlecznego podstawową paszę produkcyjną powinny stanowić w okresie letnim zielonki, a kiszonki z runi łąkowej i siano w okresie zimowego żywienia. Pasze, produkowane powinny być przy zastosowaniu naturalnych metod uprawy i nawożenia, nie oddziałując ujemnie na glebę i środowisko naturalne. Przy żywieniu ekologicznym, podobnie jak przy konwencjonalnym utrzymaniu krów mlecznych, zapotrzebowanie na składniki pokarmowe powinno być zgodne ze zmianami, związanymi z cyklem produkcyjnym. Można zatem stwierdzić, iż żywienie ekologiczne krów mlecznych nie jest zbyt skomplikowane. Przy dobrej jakości pasz własnych, odpowiedniej wiedzy i doświadczeniu, wyniki uzyskiwane z hodowli będą satysfakcjonujące, a krowy będą cieszyły się dobrym zdrowiem przez wiele laktacji.

Tekst i zdjęcia: dr inż. Marta Iwaszkiewicz

W sprawie doradztwa żywieniowego i pasz dla bydła skontaktuj się z naszymi doradcami: +48 511 199 015