30 sty 2025

Ile paszy na 1 kg mleka?

Czy można precyzyjnie przeliczyć zapotrzebowanie produkcyjne krowy w odniesieniu do 1 litra mleka? Zastanówmy się, ile paszy powinna zjeść krowa, by wyprodukować ekonomicznie uzasadnioną ilość mleka i poszukajmy odpowiedzi na tytułowe pytanie: Ile paszy na 1 kg mleka?

Jak wyliczyć ile paszy na 1 kg mleka potrzebuje krowa?

Żywienie bydła mlecznego to bardzo rozwinięta, ale też cały czas udoskonalana gałąź doradztwa hodowlanego. Krowa to potężna i nieodgadniona do końca, naturalna „fabryka” mleka. Choć ilości podanej krowom paszy sięgają łącznie kilkudziesięciu kilogramów, to niestety istnieją granice możliwości pobrania paszy przez krowy. Niezwykle więc istotnym wydaje się być pytanie ile paszy na litr mleka? Jeszcze istotniejsza jest odpowiedź na to pytanie.

Check lista składników dawki pokarmowej

Ilość SM (suchej masy)
Energia
Białko
Składniki mineralne
Aminokwasy egzogenne
Włókno

Sucha masa – rzeczywista ilość pobranej paszy

Szacuje się, że pobranie SM przez krowy jest równe ok. 3-4 % masy ciała co daje ok. 12-14 kg. Przy obliczaniu zapotrzebowania krowy na suchą masę należy pamiętać o 2 zasadach. Pierwszą jest zasada spadku możliwości pobrania suchej masy względem rosnącej produkcji mleka – trzeba zadawać pasze bardziej skoncentrowane. Drugą zasadą zaś jest różne zapotrzebowanie na SM względem wieku, stanu fizjologicznego oraz fazy laktacji.

Energia

Energia pochodzi ze skrobi i fermentującego włókna. Dobrym źródłem energii są tłuszcze. Jednak ich podawanie ma swoje ograniczenia ze względu na możliwy negatywny wpływ na mikroflorę żwacza. Początek laktacji (0-2 miesiące) to okres największego zapotrzebowania krów na energię. Krowa o masie 650 kg na 1 kg wyprodukowanego mleka zużywa ok. 3.17 MJ NEL.

Białko i aminokwasy egzogenne

Jest to najtrudniej modyfikowalny składnik paszy. Obecnie żywienie krów skupia się na białku trawionym jelitowo (BTJ), gdyż istnieje widoczne przełożenie produkcyjne. Im więcej białka trawionego jelitowo tym większa produkcja mleka. Dla krowy o masie 650 kg potrzeba 85 gram białka do wyprodukowania 1 kg mleka.
W produkcji mleka bardzo ważną rolę odgrywają aminokwasy egzogenne tj. Lizyna i Metionina.

Jednym słowem mówiąc, obliczenie zapotrzebowania na białko i energię potrzebne do wyprodukowania 1 kg mleka nie jest trudne. Np. dla krowy ważącej 650 kg i produkującej 42 kg mleka wzór zapotrzebowania produkcyjnego to: białko 42x85=3570 gramów; energia 42x3,17=133,14 NEL.

Włókno

Są to przede wszystkim węglowodany strukturalne, czyli węglowodany znajdujące się w ścianach komórkowych roślin. Najbardziej znane są celuloza i hemiceluloza, ale zaliczana jest do nich również i niestety lignina (charakterystyczna dla pasz zdrewniałych a tym samym gorzej fermentujących)

Składniki mineralne

Składniki mineralne są niezbędne nie tylko dla wysokowydajnych krów w laktacji, ale tak naprawdę w każdym momencie życia. W miarę wzrostu laktacji konieczne do precyzyjnej suplementacji. Część z nich tj. wapń, fosfor czy magnez muszą pozostawać pod stałą kontrolą, gdyż biorą udział w tworzeniu kośćca oraz występują w mleku.

Ile paszy treściwej a ile objętościowej na i kg mleka?

Pasza treściwa – jest to najdroższy komponent dawki żywieniowej dostarczający energii i białka. Dla krów wysokowydajnych nie do pominięcia. Szacunkowo, krowa produkująca 30 kg mleka powinna pobierać ok. 8-10 kg paszy treściwej, skarmianej w kilku odpasach. Ogólnie można przyjąć, dla krów o wyższej wydajności dodatek paszy treściwej powinien wynosić ok. 0,5 kg na 1 litr mleka. Istnieją też ogólne zalecenia które mówią o nieprzekraczaniu dobowej ilości paszy treściwej powyżej 12 kg.

Pasza objętościowa – dostępna w większości gospodarstw, jednak jest to bardzo niejednorodny komponent. Od jakości pasz objętościowych zależy to, ile paszy treściwej zostanie dodane do dziennej dawki paszowej. Najpopularniejsze pasze to kiszonka z kukurydzy, sianokiszonki, siano. Krowy w laktacji mogą pobrać od 1,8 do 2 proc. masy ciała sm paszy objętościowej. Najważniejszym czynnikiem warunkującym wysoką produkcję mleka jest jakość paszy objętościowej. Szacunkowo przyjmuje się, że pasze objętościowej zapewniają produkcję ok. 16 kg mleka.

Ile paszy na 1 kg mleka? – podsumowanie

Dobre zbilansowanie dawki paszowej pod kątem wydajności wymaga znajomości składu chemicznego paszy produkowanej w gospodarstwie i umiejętnemu połączeniu jej ze wszystkimi niezbędnymi dodatkami. Jest to wysoce uzasadnione ekonomicznie, ale też ważne dla zdrowia i dobrej kondycji krów. Potrzeby pokarmowe krów mlecznych zależą w dużej mierze od stadium laktacji oraz zaawansowania ciąży. Aby uzyskiwać od krów satysfakcjonującą produkcję, dobre wskaźniki rozrodu i utrzymać ich dobry stan zdrowia należy podejść do bilansowania dawki pokarmowej z należytą powagą.

Tekst i zdjęcia: dr inż. Marta Iwaszkiewicz

W sprawie doradztwa żywieniowego i pasz dla bydła skontaktuj się z naszymi doradcami: +48 511 199 015