Jakie zboże najlepsze dla krów mlecznych?

Pszenica, jęczmień czy może owies? Które zboże będzie najlepsze dla krów mlecznych? Czy wszystkie zboża można podawać jako paszę treściwą? A w jakiej formie najlepiej podać zboże – gniecione czy śrutowane? 

60 –80 % mieszanki treściwej dla bydła to właśnie ziarno zbóż. O tym, jakie będzie to zboże, decyduje zasobność gospodarstwa w pola lub możliwość pozyskania zbóż od pobliskich dostawców. O zastosowaniu ilości i rodzaju zbóż decyduje ilość paszy objętościowej w gospodarstwie. Poza rodzajem zbóż ważna jest również forma przygotowania paszy. Czy podać krowom gniecione, czy też śrutowane zboże?

Jakie zboże najlepsze dla krów? – gatunki zbóż przydatne w żywieniu zwierząt

Jęczmień – ziarno jęczmienia w 1 kg SM zawiera około 55–74% skrobi, około 12,6% białka ogólnego co czyni go całkiem wartościowym zbożem w żywieniu krów mlecznych. Dodatkowo skrobia pochodząca z jęczmienia podlega przemianom trawiennym zarówno w żwaczu jak i w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Jest to najbardziej stałe pod względem parametrów żywieniowych zboże.

Kukurydza – ziarno kukurydzy to wartościowa pasza energetyczna dla wysokowydajnych krów mlecznych. Zawiera ono nawet 3 razy więcej skrobi rozkładanej w jelicie w porównaniu z ziarnem np. jęczmienia. Z tego względu jest cenną paszą dla krów w szczycie laktacji, czyli w okresie, w którym często obserwowany jest ujemny bilans energetyczny. 

Owies – choć zawartość białka w owsie jest raczej niższa niż pozostałych zbóż, jest ono bardzo cenne, gdyż zawiera aż 7 aminokwasów egzogennych. Owies cechuje się także dużą zawartością błonnika rozpuszczalnego. Zawartość białka o bardzo dobrym składzie wynosi 9,6–11,5%.

Pszenica – zawiera 12 – 14% białka ogólnego, 2% tłuszczu, 2, 9 % włókna surowego jednak wartość biologiczna białka pszenicy jest niska, gdyż jest ono ubogie w leucynę i izoleucynę. Ze względu na cenę pszenica jest raczej stosowana jako zboże w żywieniu ludzi. 

Pszenżyto – zawiera 12,2% białka ogólnego, 1,4% tłuszczu, 2,4% włókna surowego jednak białko pszenżyta ma większą zawartość lizyny niż pszenica. Posiada również mniejszą zawartość substancji antyżywieniowych, co sprawia, że składniki odżywcze pszenżyta są bardziej strawne.

Jaka forma zboża najlepsza dla krów mlecznych – zalety i wady ziarna rozdrobnionego

Najbardziej rozpowszechnionym sposobem przygotowania pasz treściwych wśród hodowców bydła jest rozdrobnienie ziarna w gospodarstwie. Jest to przede wszystkim sposób minimalizujący koszty usługi przygotowania paszy jak i transportu. Jakie zboże najlepiej podawać krowom, śrutowane czy może jednak gniecione? 

Gniecione – gniecenie ziarna wpływa na spowolnienie procesu hydrolizy skrobi, co w znaczący sposób ogranicza zakwaszenie treści żwacza, a tym samym jest najkorzystniejszą formą rozdrobnienia ziarna dedykowanego krowom. Dzięki temu duża część skrobi dostaje się do jelita cienkiego i tam zostaje strawiona. Przyczynia się to do lepszego wykorzystania energii przez zwierzęta. Należy jednak pamiętać, że zgniecione ziarno nie nadaje się do dłuższego przechowywania, gdyż każde ziarno o uszkodzonej strukturze jest znacznie bardziej podatne na utlenianie się witamin i tłuszczów. 

Śrutowane – proces śrutowania jest mniej wymagający pod względem obsługi maszyn, w porównaniu do gniecenia, jednak drobno zmielone ziarno ulega szybkiemu rozkładowi w żwaczu. Może to prowadzić do gwałtownego spadku pH w żwaczu i powstania ryzyka wystąpienia kwasicy. 

Ważne jest również przechowywanie zbóż. Istotne jest, by zachować właściwe praktyki podczas przechowywania. Począwszy od właściwego poziomu wilgotności przy zbiorze jak i przy magazynowaniu. Złe warunki zoohigieniczne mogą przyczynić się do rozwoju grzybów, a ich szkodliwe metabolity (mykotoksyny) mogą upośledzać różne funkcje organizmów, wpływając na zdrowie zwierząt. Podobnie w przypadku zboża zanieczyszczonego przez szkodniki, którego należy unikać w żywieniu.

Znaczenie zboża w żywieniu bydła dla wydajności krów mlecznych

Wartość biologiczna białka zbóż jest niska, gdyż jest ono ubogie w wiele aminokwasów tj. leucyna i izoleucyna (np. w pszenicy) czy też w tryptofan i treoninę (w życie), a ogólnie brakuje w ziarnie zbóż lizyny i metioniny. Z tego względu przy sporządzaniu mieszanek treściwych należy pamiętać o odpowiednim ich zbilansowaniu poprzez pasze objętościowe oraz dodatki dedykowane dla konkretnych grup bydła. Mając na uwadze żywienie krów mlecznych o wysokiej wydajności, nie jesteśmy w stanie wyeliminować zbóż w dawkach żywieniowych. Warto więc wiedzieć, jakie jest najlepsze zboże dla krów mlecznych.

Tekst i zdjęcia: dr inż. Marta Iwaszkiewicz

W sprawie doradztwa żywieniowego i pasz dla bydła skontaktuj się z naszymi doradcami: +48 511 199 015